کودکان معتاد_قربانیان قدرت

علی طایفی - امروزه بحران مواد مخدر ازجمله بحران‌های عمده جهانی است که بهدنبال خود مهم‌ترین مسئله اجتماعی بنیان کن معاصر یعنی اعتیاد را به شدت روبه گسترش می‌نهد. اعتیاد از یکسو سبب ازهم پاشیدگی شخصیت فردی، نهاد خانواده و از سوی دیگرعامل موثر بر تباهی حیات اجتماعی و نابودی جامعه است. این پدیده تواناییسازماندهی و ساماندهی یک جامعه سالم را از بین برده، عملکرد به‌هنجاراجتماعی را مختل ساخته است و نوعی بحران اجتماعی را به جامعه انسانی تحمیلمی‌کند. می‌توان به جرئت گفت آسیب‌پذیر‌ترین قشر اجتماعی در وقوع مسئلهاعتیاد، کودکانی هستند که یا خود معتاد شده‌اند یا در خانواده‌ای زندگیمی‌کنند که یکی از اعضای بزرگسال آن معتاد است. ایران براساس گزارش سازمان ملل، یکی از کشورهایی است که در آن قریب ۲۷ تن،معادل ۳۳ درصد هروئین جهان مبادله و مصرف می‌شود.(Word drog report,۲۰۱۲,p۲۹<http://www.unodc.org/documents/data-and-analysis/WDR2012/WDR_2012_web_small.pdf> ) در این مقاله به بررسی چندین گزاره چالشی خواهیم پرداخت، چالش‌هایی نظیراینکه مقوله اعتیاد کودکان به چه معناست؟ آیا آمار دقیقی از اعتیاد کودکانوجود دارد؟ آیا وضعیت کودک معتاد را باید مبتنی بر تحیلل‌های روان‌شناختیبررسی کرد یا عوامل دیگر اجتماعی در بروز پدیده اعتیاد کودکان نقش عمدهدارند؟ دلایل بروز پدیده کودک معتاد چیست؟ آیا پیامدهای اعتیاد کودکان بااعتیاد بزرگسالان تفاوت ساختاری دارد؟ آیا اعتیاد کودکان قابل پیشگیری وچاره‌جویی است؟ سئوالاتی از این دست، مهم‌ترین محور مقاله حاضر است. کودکان معتاد آنچه این مقاله بدان متمرکز است، تاکید بر کودک به عنوان افراد واقع در سنزیر ۱۸ سالگی است. مبتنی براین تعریف می‌توان مقوله کودک و آمار مربوط بهاعتیاد در بین آنان را مقوله‌ای شناور در زمان مفروض کرد. بدین معنا کههرسال آماری، گویای بخشی از کودکان دیروز، امروز و فرداست؛ به طوری که بهجرئت می‌توان گفت حتی افراد بزرگسال معتاد در بالای سن ۱۸ سالگی، درسال‌های اخیر در زمره کودکان معتاد به شمار می‌رفتند؛ کسانی که با گذر زماندر مقوله کودکی به گروه سنی نوجوان یا جوان ملحق و منسوب شده‌اند.

براساس برآورد صورت گرفته، تعداد کودکان معتاد در ایران حدود سه میلیون نفر ارزیابی می‌شود. براساس این برآورد برای به دست آوردن آمار واقعی باید آمار رسمی معتادان را دو برابر کرد. با توجه به آمار دو میلیون معتاد در کشور، باید برآورد شود که در کشور چهار میلیون معتاد وجود دارد. اگر استاندارد یک خانواده را چهار نفر که شامل زن و شوهر و دو بچه است در نظر بگیریم یعنی ۱۶ میلیون نفر به طور‌ مستقیم با اعتیاد درگیر هستند. با این روش هشت میلیون از این آمار کودکان (و نوجوانان) هستند.

براساس برآورد صورت گرفته، تعداد کودکان معتاد در ایران حدود سه میلیوننفر ارزیابی می‌شود. براساس این برآورد برای به دست آوردن آمار واقعیباید آمار رسمی معتادان را دو برابر کرد. با توجه به آمار دو میلیونمعتاد در کشور، باید برآورد شود که در کشور چهار میلیون معتاد وجود دارد.اگر استاندارد یک خانواده را چهار نفر که شامل زن و شوهر و دو بچه است درنظر بگیریم یعنی ۱۶ میلیون نفر به طور‌ مستقیم با اعتیاد درگیر هستند. بااین روش هشت میلیون از این آمار کودکان (و نوجوانان) هستند. وزارت بهداشت و درمان کشور، تعداد معتادان قطعی کشور را دو تا ۲/۲ میلیوننفر اعلام کرده است (دومیلیون و دویست هزارمعتاد، ۱۳۹۱<http://www.dw.de/dw/article/0,,16260097,00.html>). نظام آمارگیری و ثبتمیزان کودکان معتاد یا در معرض اعتیاد در کشور مشخص نیست. یکی از مهم‌تریندلایل این امر نامشخص بودن مفهومی معتاد و سطح شمول سنی معتادان در بخشانحراف‌های اجتماعی در کشور است. سازمان‌های آمار، برنامه‌ریزی، مددکاری وحمایت اجتماعی، زندان‌ها و نیروی انتظامی و برخی سازمان‌های درگیر در مقولهاعتیاد در کشور نسبت به اعتیاد کودکان کمترین حساسیت را نشان داده‌اند واصولاً در این حوزه به ثبت و احصا نمی‌پردازند. بااین وصف برخی شواهد حاکیاست بیش از ۱۲‌ هزار کودک کار خیابانی در تهران وجود دارد که براساس یکتحقیق، نزدیک به پنج ‌درصد این کودکان خیابانی به مواد مخدر اعتیاد دارند وحدود ۴۰‌ درصد آن‌ها در خانواده‌هایی زندگی می‌کردند یا می‌کنند که یکی ازاعضای آن معتاد هستند.(تهران میزبان ۱۲ هزارکودک خیابانی، ایران<http://www.iran-newspaper.com/1390/5/30/Iran/4870/Page/30/Iran_4870_30.pdf>) براساس برآورد صورت گرفته، تعداد کودکان معتاد در ایران حدود سه میلیون نفرارزیابی می‌شود. براساس این برآورد برای به دست آوردن آمار واقعی باید آماررسمی معتادان را دو برابر کرد. با توجه به آمار دو میلیون معتاد در کشور،باید برآورد شود که در کشور چهار میلیون معتاد وجود دارد. اگر استاندارد یکخانواده را چهار نفر که شامل زن و شوهر و دو بچه است در نظر بگیریم یعنی ۱۶میلیون نفر به طور‌ مستقیم با اعتیاد درگیر هستند. با این روش هشت میلیوناز این آمار کودکان (و نوجوانان) هستند. از سوی دیگر با توجه به اینکه سنبزهکاری و جرم در ایران زیر ۱۸ سال است بنابراین کودکان در این آماردو‌میلیون معتاد، مجرم و بزهکار شناخته نمی‌شوند و خارج از چرخه آمار وارقام پلیس هستند. (اعتیاد کودکان در مرز هشدار، سعدی<http://www.ghanoononline.ir/News/Item/24900/20/%D8%A7%D8%B9%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B1%D8%B2-%D9%87%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%B1.html>) ادامه مطلب را در پیوند زیر مطالعه کنید <http://radiozamaneh.com/society/humanrights/2012/11/07/21445> بامهر علی طایفی --  By best AliTayefi <http://sociologyofiran.com> <http://alitayefi.persianblog.ir/> <http://iranssf.blogspot.com/>